ISO 14001 یک استاندارد بین المللی برای طراحی و پیاده سازی یک سیستم مدیریت زیست محیطی (EMS) است. الزامات ISO 14001 چارچوب و دستورالعمل هایی را برای ایجاد سیستم مدیریت زیست محیطی شما ارائه می دهد تا عناصر مهم مورد نیاز برای موفقیت یک سیستم مدیریت زیست محیطی (Environment Management System (EMS را از دست ندهید.
سیستم مدیریت زیست محیطی ISO 14001
اصول ISO 14001 چیست؟
ISO 14001 به یک استاندارد بین المللی برای طراحی و پیاده سازی سیستم مدیریت زیست محیطی تبدیل شده است. این استاندارد توسط ISO (سازمان بین المللی استانداردسازی) منتشر شده است، یک نهاد بین المللی که استانداردهایی را ایجاد و توزیع می کند که در سراسر جهان پذیرفته شده اند. جدیدترین نسخه الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی در سال 2015 منتشر شد و به آن “ISO 14001:2015” می گویند. این استاندارد قبل از انتشار و به روز رسانی، مورد توافق اکثریت کشورهای عضو قرار گرفت و به این ترتیب به یک استاندارد بین المللی شناخته شده تبدیل شده است که توسط اکثر کشورهای جهان پذیرفته شده است.
یک سیستم مدیریت زیست محیطی، که اغلب EMS نامیده می شود، از سیاست ها، فرآیندها، برنامه ها، اقدامات و سوابق تشکیل شده است که قوانین حاکم بر نحوه تعامل شرکت شما با محیط زیست را تعیین می کند. این سیستم باید برای شرکت خاص شما تنظیم شود، زیرا فقط شرکت شما الزامات قانونی دقیق و تعاملات محیطی را خواهد داشت که با فرآیندهای تجاری خاص شما مطابقت دارد. سیستم مدیریت زیست محیطی ISO 14001 در خصوص مشخصات فنی مرتبط با محیط زیست، اظهار نظر نمی کند. بعنوان مثال این استاندارد در مورد شاخص مورد پذیرش برای خروجی پساب سازمان، آلودگی هوای خروجی از کارخانه و … اظهار نظر نمی کند. در این خصوص ، استاندارد زیست محیطی ISO 14001 شما را به الزامات قانونی منطقه ای و ملی سازمان تان ارجاع می دهد.
با این حال، الزامات ISO 14001 چارچوب و دستورالعمل هایی را برای ایجاد سیستم مدیریت محیطی شما ارائه می دهد تا عناصر مهم مورد نیاز برای موفقیت یک EMS را از دست ندهید.
چرا استاندارد ISO 14001 مهم است؟
مراقبت از محیط زیست و جلوگیری از تأثیرات منفی شرکت ها بر محیط زیست، دو مورد از مهم ترین چالش های پیش روی کسب و کارهای امروزی است. یکی از بزرگترین مزایای اجرای EMS، شناختی است که با قرار گرفتن در میان آن دسته از سازمان هایی که این گواهینامه بین المللی را اخذ می کنند، این است که به اندازه کافی برای کاهش اثرات مخرب زیست محیطی خود اهمیت قایل هستند. این می تواند روابط بهتری با مشتریان، عموم مردم و جامعه برای شرکت شما به ارمغان بیاورد، اما مزایای دیگری نیز به همراه دارد.
در کنار وجهه عمومی خوب، بسیاری از شرکت ها می توانند از طریق پیاده سازی یک سیستم مدیریت زیست محیطی در هزینه های خود صرفه جویی کنند. این امر می تواند از طریق کاهش حوادثی که می تواند منجر به هزینه های مسئولیت شود، امکان دریافت بیمه با هزینه معقول تر، و صرفه جویی در مواد اولیه و انرژی از طریق تلاش های کاهش حاصل شود. این بهبود در کنترل هزینه مزیتی است که هنگام تصمیم گیری برای اجرای یک سیستم مدیریت زیست محیطی نمی توان نادیده گرفت.
بندهای استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ چه اقداماتی برای سازمان انجام میدهد؟
ساختار ISO 14001 به ده بند اصلی تقسیم می شود. سه مورد اول مقدماتی هستند و هفت مورد آخر شامل الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی است. هفت بند اصلی آن بشرح زیر است:
- بند ۴: سازمان – این بخش در مورد الزامات برای درک سازمان شما به منظور پیاده سازی EMS صحبت می کند. این شامل الزاماتی برای شناسایی مسائل داخلی و خارجی، شناسایی افراد ذینفع و انتظارات آنها، دامنه کاری EMS و شناسایی فرآیندهای مورد نیاز برای EMS است.
- بند ۵: رهبری – الزامات رهبری مورد نیاز مدیریت ارشد را برای نقش مؤثر در اجرای EMS پوشش می دهد. مدیریت ارشد باید با اطمینان از تعهد زیست محیطی، تعریف و ابلاغ خط مشی زیست محیطی و تخصیص نقش ها و مسئولیت ها در سراسر سازمان، تعهد خود را به EMS نشان دهد.
- بند ۶: برنامه ریزی – مدیریت ارشد باید برای عملکرد مداوم EMS نیز برنامه ریزی کند. ریسکها و فرصتهای EMS در سازمان باید ارزیابی شوند و اهداف محیطی برای بهبود شناسایی و برای دستیابی به این اهداف برنامهریزی شود. بعلاوه، لازم است سازمان تمامی روش های تعامل و تاثیر فرآیندهای سازمانی بر محیط و همچنین تعهدات قانونی و سایر تعهدات مورد نیاز سازمان را ارزیابی کند.
- بند ۷: پشتیبانی – بخش پشتیبانی مدیریت در خصوص منابع برای EMS می پردازد، و همچنین شامل الزامات مربوط به شایستگی، آگاهی، ارتباطات و کنترل اطلاعات مستند (اسناد و سوابق مورد نیاز برای فرآیندهای شما) است.
- بند ۸: عملیات – الزامات عملیات به تمام جنبههای کنترلهای محیطی مورد نیاز فرآیندهای سازمانی و همچنین نیاز به شناسایی موقعیتهای اضطراری بالقوه و برنامهریزی واکنشها میپردازد تا در صورت وقوع یک وضعیت اضطراری آماده پاسخگویی باشید.
- بند ۹: ارزیابی عملکرد – این بخش شامل الزامات مورد نیاز برای اطمینان از اینکه شما می توانید نظارت بر عملکرد EMS خود را به خوبی انجام دهید را شامل می شود. این بند شامل نظارت و اندازه گیری فرآیندهای شما، ارزیابی انطباق با محیط زیست، ممیزی های داخلی و بررسی مداوم ( بهبود مستمر) مدیریت EMS است.
- بند ۱۰: بهبود – این بخش آخر شامل الزامات مورد نیاز برای بهبود EMS شما در طول زمان است. این شامل نیاز به ارزیابی عدم انطباق فرآیند و انجام اقدامات اصلاحی برای فرآیندها است.تمام بندهای استاندارد بر اساس یک چرخه بهبود مستمر ( چرخه دمینگ ) ( Plan-Do-Check-Act ) هستند که از این عناصر برای اعمال تغییرات در فرآیندهای سازمان به منظور هدایت و حفظ پیشرفت ها در فرآیندها استفاده می کند.
چرا باید ISO 14001 را در سازمان خود پیاده سازی کنید؟
مزایای ISO 14001 قابل اغراق نیست. همانطور که در بالا ذکر شد، شرکت های بزرگ و کوچک از این استاندارد به خوبی استفاده کرده اند. در اینجا فقط چند مورد از این مزایا ذکر شده است:
- تصویر و اعتبار خود را بهبود ببخشید : با اطمینان دادن به مشتریان مبنی بر اینکه متعهد به مدیریت اثرات زیست محیطی خود هستید، می توانید برند و سهم بازار خود را رشد دهید. از طریق حفظ یک برند عمومی خوب و بهبود روابط با جامعه و ذینفعان ، سوددهی خود را افزایش دهید.
- کنترل هزینه : یکی از بهبودهایی که همه شرکت ها به دنبال آن هستند کاهش هزینه ها است. EMS می تواند با صرفه جویی در انرژی و مواد ورودی به این امر کمک کند، در حالی که حوادثی را که یک شرکت می تواند متحمل هزینه های بیمه مسئولیت شود و بهبود کنترل های محیطی می تواند به دریافت خدمات بیمه ای مقرون به صرفه تربرای سازمان شود.
- از تصمیمگیری مبتنی بر شواهد استفاده کنید : با اطمینان از اینکه از دادههای دقیق برای تصمیمگیری در مورد بهبود مستمر موارد زیست محیطی استفاده میکنید، میتوانید بهجای چندین بار تلاش ناموفق، شانس موفقیتآمیز بودن بهبودهای خود را در اولین بار افزایش دهید. با استفاده از این داده ها برای ردیابی پیشرفت خود، می توانید این ابتکارات را قبل از اینکه از ریل خارج شوند، اصلاح کنید، که می تواند در هزینه ها و زمان صرفه جویی کند.
- فرهنگ بهبود مستمر ایجاد کنید : با بهبود مستمر، می توانید به منظور بهبود تصویر عمومی خود و کاهش بالقوه هزینه های خود، همانطور که در بالا ذکر شد، به سمت فرآیندهای بهتر و کاهش اثرات زیست محیطی به روشی سیستماتیک حرکت کنید. هنگامی که فرهنگ بهبود ایجاد می شود، کارکنان همیشه به دنبال راه هایی برای بهبود فرآیندهای خود هستند که حفظ EMS را آسان تر می کند.
- افراد خود را درگیر کنید : با توجه به انتخاب بین کار برای شرکتی که به محیط اطراف خود اهمیت می دهد و شرکتی که این کار را نمی کند، اکثر مردم شرکت اول را ترجیح می دهند. با درگیر کردن کارکنان خود در یک تلاش گروهی برای کاهش اثرات زیست محیطی خود، می توانید تمرکز و حفظ کارمندان را افزایش دهید.
پرسشنامه سازمانی دریافت خدمات مشاوره سیستم مدیریت زیست محیطی
انتخاب مشاور سیستم های مدیریت
برای استقرار سیستم های مدیریت در سازمان، شما نیاز به مشاوره سیستم های مدیریت دارید. البته درصورتی که کارکنان سازمان دانش فنی و تخصصی استقرار سیستم مدیریت مد نظر را داشته باشند، می توان از وجود آنها استفاده نمود. در غیر اینصورت انتخاب مشاور حرفهای برای سازمان،بسیار کلیدی و حیاتی است. استاندارد ISO 10019 ، راهنماهایی برای یک انتخاب مشاور مناسب و همچنین مراحل انجام کار و انعقاد قرارداد را به علاقمندان عرضه می کند. این استاندارد ویژه انتخاب مشاور برای سیستم مدیریت خاصی نیست و برای انتخاب مشاور جهت استقرار تمام سیستم های مدیریت، کاربرد دارد. درصورتیکه سازمان از کارکنان خود برای استقرار سیستم مدیریت استفاده می کند، دانش و توانایی های آنها برای استقرار یک سیستم مدیریت اثربخش، بسیار مهم و کلیدی است. با استفاده از جعبه ابزار سیستم های مدیریت مدیریار، شما می توانید دانش فنی خود را ارتقاء داده و برای هر سازمانی، سیستم مد نظر خود را پیاده سازی کنید.
درصورتیکه علاقمند به دریافت خدمات مشاوره استاندارد سیستم مدیریت زیست محیطی ISO 14001 از ما باشید، لازم است اطلاعات مد نظر را در پرسشنامه سازمانی تکمیل و به دپارتمان آموزش و مشاوره – خانم مهندس وفایی ارسال فرمایید. ( از طریق فکس، ایمیل، واتس آپ و …)
کارشناسان ما تا حداکثر ۲ روز کاری، پکیج آموزش و مشاوره سیستم مدیریت را برایتان ارسال می کنند.